De provincie Brabant ontwikkelt zich tot dé logistieke regio van Nederland. Het succes komt niet alleen vanwege de gunstige geografische ligging. Het komt ook door de complete mix van vervoersmodaliteiten, de beschikbaarheid van geschoold personeel, de infrastructuur en de hechte samenwerking tussen ondernemers en overheid. Daarnaast zetten de logistieke ‘hotspots’ in de provincie ook vol in op innovatie, ook wel omschreven als ‘smart logistics’. Om die redenen kozen de afgelopen jaren internationale ondernemingen als Bol.com, Lidl, Primark en DHL juist hier een plek voor hun Europese distributiecentra.
Van de ruim 600 miljard kilo brutogewicht aan goederen die vanuit het buitenland naar Nederland wordt vervoerd, verlaat 60 procent na overslag weer het land. De verwerking van die goederenstroom concentreert zich meer en meer in vijf logistieke ‘hotspots’ in Nederland, zo becijferde CBS in 2018.
De twee best presterende ‘hotspots’ zijn Tilburg-Waalwijk en West-Brabant. Het goederenvervoer van en naar de logistieke hubs -overslagplaatsen- in Nederland groeide tussen 2010 en 2017 met bijna 18 procent. Naast de hubs in Brabant zijn er ook van deze centra in Venlo-Venray, Rivierenland en Utrecht. Dat is bijna elf keer zo snel als buiten deze logistieke regio’s. Van de 1,1 miljard ton goederen die in 2017 werd overgeslagen van of naar binnenvaartschepen, vrachtauto’s of treinen, had een kwart een van deze vijf hotspots als herkomst of bestemming. Voor een groot deel gaat het hierbij om goederen die onderweg zijn van of naar de Rotterdamse haven.
Het succes wordt algemeen erkend. Tilburg-Waalwijk werd in 2020 zelfs voor de tweede keer door het magazine Logistiek uitgeroepen tot logistieke hotspot van het jaar met de regio West-Brabant op de tweede plaats. West-Brabant heeft zich in de afgelopen jaren zelfs ontwikkeld tot het belangrijkste centrum voor de omslag van containers, aldus het CBS. Dit komt mede doordat kleinere zeeschepen die Rotterdam aandoen kunnen doorvaren naar Moerdijk om daar te laden of te lossen.
Met de grote zeehavens Rotterdam en Antwerpen om de hoek, snel bereikbare internationale vliegvelden en de van oudsher bestaande transportassen naar het zuiden en oosten van Europa, is de provincie Noord-Brabant van nature een logische plek voor om- en overslag. Een grote rol speelt echter ook de grote keuze aan verschillende vervoersmodaliteiten.
Zo kan Brabant trots zijn op de zes terminals waar goederen van of naar het spoor kunnen worden overgebracht vanuit andere modaliteiten. Het doel is het gebruik van het spoor aan te moedigen zonder de toch al drukke spoorlijn door Breda, Tilburg en Eindhoven extra te belasten. Daarnaast is er sinds 2016 een directe spoorverbinding tussen Tilburg en China. Hierdoor is het mogelijk om binnen 15 dagen goederen het Europese continent in te vervoeren vanuit Chengdu via Railport Brabant naar Port of Rotterdam.
De Chengdu-Tilburg-Rotterdam-Express is van grote betekenis voor de internationale handel met China en Oost-Europa. Waar namelijk in veel landen de waterwegen niet toereikend zijn, beschikt een groot aantal landen in Europa en Azië wel over een goed railnetwerk. Om grotere volumes over middellange afstanden te vervoeren, is het spoor de ideale oplossing. Door de strategische ligging van Railport Brabant vormt de terminal een prima uitgangspunt voor treinvervoer van en naar Centraal Europa.
In Brabant ligt verder de nadruk op een toenemend en verbeterd gebruik van de waterwegen. Zo is het Wilhelminakanaal in Tilburg verbreed en verdiept en is de Zuidwillemsvaart via het Maxima-kanaal in Den Bosch omgeleid en ingericht om grotere en langere schepen te kunnen verwerken.
Initiatieven om de goederenstroom weg te leiden van de weg naar het spoor, maken gebruik van de mogelijkheid om de laadstromen naar de zeehavens te bundelen, zodat het transport sneller en efficiënter verloopt. De West-Brabantse corridor, die richting Rotterdam loopt, is daar een voorbeeld van. Containerstromen van terminals in Tilburg, Oosterhout en Moerdijk gaan gebundeld op weg naar de diepzeehavens.
Toch gaat het niet alleen om een ruim aanbod aan bedrijfsterreinen, een goed ontwikkelde infrastructuur en de diverse vervoersmodaliteiten. Brabant wil nog een stap extra doen. ‘Smart logistics’ is een van die onderwerpen waarbij deze provincie het voortouw neemt. Zo is in 2018 Logistics Community Brabant (LCB) opgericht door onder andere de Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit van Tilburg, Nederlandse Defensie Academie en Breda University of Applied Sciences.
Als dé innovatieregio in Nederland wil Brabant vooroplopen door nieuwe verkeersoplossingen te ontwikkelen die later overal in Europa kunnen worden toegepast. “We richten ons op het testen én in praktijk brengen van slimme mobiliteitstoepassingen op grotere schaal. Zowel voor auto- en fietsverkeer als voor openbaar vervoer en de logistieke sector”, aldus de provincie. “Daarnaast is het doel om filedruk en negatieve milieueffecten tot een minimum te beperken. Dat gebeurt bijvoorbeeld met projecten om het rijden buiten de spitsuren aan te moedigen, de bundeling van ladingen te bevorderen om het aantal lege of halflege vrachtwagens op de weg te verminderen en stimulansen in te bouwen voor alternatieve modaliteiten.”
Samenwerkingsverband LCB werkt daarom samen met regionale en lokale partners, aan onder meer de ontwikkeling van E-Joint Corridors. De afhandeling van vrachtdocumentatie in het goederenvervoer verloopt hierdoor uniform en gestructureerd.
“Dit optimaliseert het hele logistieke proces,” aldus LCB. Om schaalvergroting in de binnenvaart en achterlandverbinding mogelijk te maken, worden verladers en vervoerders met eenzelfde herkomst of bestemming samengebracht. Digitalisering van de verwerking en monitoring bieden voor het MKB de mogelijkheid om aan te sluiten met kleine volumes. Ook zoekt LCB samen met Midpoint Brabant Smart Logistics, of bepaalde technologieën in Midden-Brabant een rol kunnen spelen, Daarbij valt te denken aan Augmented Reality, Virtual Reality en Serious Gaming.
Een praktisch voorbeeld van het gezamenlijk ontwikkelen van ‘smart logistics’ is het project DALI (Data Science voor Logistieke Innovatie). Deze proeftuin richt zich, zo stellen de initiatiefnemers, op kosten- en efficiencyvoordelen, risicobeperking, omzetverhoging en het optimaal inzetten van mensen en middelen. “DALI werkt toe naar een open innovatieve community voor kennisintensieve logistiek: het bedenken, ontwikkelen, demonstreren en toepassen van nieuwe logistieke werkwijzen”, aldus de initiatiefnemers.
Zo zijn er meer samenwerkingsverbanden die de logistieke kracht van de Brabantse regio’s verder verhogen. Het voorbije anderhalf jaar werkten MCA Brabant en Logistics Community Brabant succesvol samen aan de ontwikkeling van multimodale transportroutes. MCA Brabant heeft als belangrijkste doelstelling om zoveel mogelijk goederenvervoer in Brabant van de weg naar water en spoor te verschuiven.
De meest onbekende en onzichtbare logistieke modaliteit is ongetwijfeld het buistransport. In de Nederlandse bodem ligt ongeveer 300.000 kilometer aan ondergrondse buisleidingen. De Rijksoverheid ziet het vervoer van gevaarlijke stoffen via buizen in de grond als een veiliger alternatief voor vervoer via het spoor of de weg. In de Structuurvisie Buisleidingen staat hoe en waar de overheid tot 2035 ruimte wil vrijhouden voor nieuwe buisleidingen. Het gaat om buisleidingen die gevaarlijke stoffen over lange afstanden moeten vervoeren en buisleidingen voor transport over de grens.
Door West-Brabant lopen al dergelijke leidingen, die de havens van Rotterdam en Antwerpen met elkaar verbinden. Deze pijplijnen liggen in een afgeschermde tunnel, een zogenaamde leidingstraat. Ook in Zuidoost-Brabant zijn al buizen waardoor gevaarlijke stoffen worden vervoerd. In buurlanden verloopt deze ontwikkeling trager. Daarom stuurt Brabant erop aan bij de Europese Commissie om het pijpleidingvervoer op te nemen in het Europese vervoersbeleid.
Met één druk op de knop kopieer je gratis de volledige tekst van dit verhaal
