Op de Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom ontwikkelt Shared Research Center Biorizon technologieën voor de productie van bio-aromaten. Het uiteindelijke doel: een bijdrage leveren aan producten die niet alleen duurzamer zijn, maar die ook betere prestaties leveren.
Van niet-eetbare suikers tot mest: het zijn biologische grondstoffen die uiteindelijk verwerkt kunnen worden in een glanzende coating voor je telefoon, de rubberband van je fiets of het kunststof dashboard van je auto. We hebben het hier over bio-aromaten, belangrijke bouwstenen voor de chemische industrie. Maar hoe krijg je dat voor elkaar, zodat fabrikanten ermee uit de voeten kunnen?
Al langer speelden TNO (Nederland) en VITO (Vlaanderen) met het idee om hun krachten rond bio-aromaten te bundelen. Na een rondetafelsessie met de industrie begin 2013 in Bergen op Zoom wisten ze het zeker: er is behoefte aan bio-aromaten als vervanger voor aromaten op basis van aardolie. Daar waren goede redenen voor: er was nog niemand die daar systematisch aan werkte en de industrie wilde graag met hen samenwerken. Bovendien konden zij met hun kennis, expertise en ervaring een wereldwijd toonaangevend onderzoekscentrum neerzetten.
De beide centra sloegen de handen ineen voor onderzoek naar nieuwe technologieën. Dat leidde tot Shared Research Center Biorizon in het Brabantse Bergen op Zoom. Eerst op labschaal, vervolgens op pilotschaal en inmiddels op demoschaal.
De doorbraak kwam in 2020: Biorizon is in staat om grotere samples te produceren, zodat meer fabrikanten de bio-aromaten in hun eigen producten kunnen testen. “Ze merken dat het hun producten verbetert en ook nog eens duurzamer maakt”, zegt Joop Groen, directeur van Biorizon.
Biorizon bevindt zich op de Green Chemistry Campus in de gemeente Bergen op Zoom. Daar werken diverse ondernemers aan de opschaling van biobased en circulaire innovaties en delen daarbij diverse voorzieningen. Samen met bedrijven en andere partners onderzoekt Biorizon verschillende organische stromen op hun bruikbaarheid om uiteindelijk op industriële schaal bio-aromaten te produceren.
Het doel van Biorizon is om hiermee nieuwe grondstoffen aan te leveren voor de chemische industrie. “Afval is dan niet langer een onbruikbaar restproduct dat je moet vernietigen, maar een waardevolle grondstof”, zegt Joop Groen. “Om klimaatverandering tegen te gaan, moeten we alternatieven bedenken voor fossiele grondstoffen. Bio-aromaten zijn essentieel voor het realiseren van een circulaire economie en het verkleinen van de CO2-voetafdruk. Wij willen hier graag met onze expertise aan bijdragen.”
Biorizon richt zich op de productie van aromaten, die belangrijk zijn voor essentiële eigenschappen van producten als kunststoffen, harsen en coatings. Denk daarbij aan eigenschappen als krasvastheid en UV-bestendigheid. Maar liefst veertig procent van alle chemicaliën zijn aromatisch van aard.
Op dit moment worden deze aromaten gemaakt op basis van aardolie, maar het kan dus ook met biogrondstoffen. “25 à 30% van de organische afvalberg is geschikt om bio-aromaten van te maken”, schat Joop Groen in. Bio-aromaten zijn groene chemicaliën, die uiteindelijk een duurzaam alternatief vormen voor uiteenlopende petrochemische producten. Daarbij gaat het ook om producten die tot nu toe moeilijk te recyclen zijn, zoals verf, lijm en smeermiddelen.
Biorizon heeft als doel om vanaf 2025 de commerciële productie van bio-aromaten mogelijk te maken. De vooruitzichten daarvoor zijn positief, maar onderzoek is ingewikkeld en kostbaar. Omdat het nog nooit eerder is gedaan, moeten omvangrijke installaties speciaal bedacht, ontwikkeld en gebouwd worden. Om van bio-grondstof tot zuivere chemicaliën met exact de juiste eigenschappen te komen, moeten de procedures uitvoerig doordacht, uitgevoerd en geperfectioneerd worden.
Voor het opschalen van het onderzoek en de productie zijn dan ook investeringen nodig van vele miljoenen. “En het kost natuurlijk tijd en energie om consortia te bouwen om samen te werken aan dit soort projecten”, zegt Groen. “Gelukkig heeft Biorizon een gedreven, grensoverschrijdend team dat elkaar goed aanvult. Samen beschikken we over kennis en expertise rond de ontwikkeling en opschaling van bio-aromaten die wereldwijd uniek is. Daarmee zijn we leidend op het gebied van innovatieve nieuwe technologieën voor de productie van bio-aromaten.”
Biorizon werkt met partners uit de gehele keten, van de aanbieders van biogrondstoffen tot fabrikanten van producten waar bio-aromaten in toegepast kunnen worden. Om de kosten te delen, maar straks ook de baten.
Inmiddels heeft Biorizon bewezen dat het verschillende soorten bio-aromaten kan ontwikkelen uit bio-grondstoffen, in dusdanige hoeveelheden dat de industrie testen kan uitvoeren voor toepassing in producten. Daaruit blijkt dat de toepassing van bio-aromaten de producten niet alleen duurzamer maar ook beter maakt. Ze zijn bijvoorbeeld beter bestand tegen UV-straling en kunnen beter tegen krassen. “Dat zijn belangrijke verkoopargumenten, want alleen het duurzaamheidsargument is daarvoor vaak niet voldoende”, zegt Groen.
Een van de partners van Biorizon is het Brabantse bedrijf Baril Coatings in Den Bosch. Als mkb- en familiebedrijf is Baril zich zeer bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid “Ons onderzoeks- en ontwikkelingswerk en onze productie zijn erop gericht om onze voetafdruk zo klein mogelijk te maken”, zegt Joost Broeders, technical director. “Omdat we een relatief kleine speler zijn in de chemische wereld, beseffen we dat we dit niet alleen kunnen. Vandaar dat we altijd op zoek zijn om de krachten te bundelen.”
Dat hielp. Want mede dankzij de inzet van Baril kon aangetoond worden dat bio-aromaten toepasbaar zijn in bepaalde alkyd bindmiddelen voor verf. “We hebben zelfs vastgesteld dat deze biobased bouwstenen diverse voordelen geven, met minimaal eenzelfde, en op sommige vlakken zelfs een betere kwaliteit tot gevolg”, zegt Broeders. “Het sterkt ons in onze overtuiging dat de overstap van fossiel naar biobased onomkeerbaar is. We willen daarbij niet toekijken, maar vooral actief daaraan blijven bijdragen.”
De Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom is sinds de start de Brabantse thuisbasis van Biorizon. Hier vond het allereerste overleg plaats met de industrie, het is de ontmoetingsplek voor het team en een aanzienlijk deel van de unieke apparatuur staat in de demo facility van de Campus. Het netwerk van de Campus en de Circular Biobased Delta waar zowel de Campus als Biorizon een belangrijk onderdeel van uitmaken, is dan ook zeer belangrijk voor de ontwikkeling van Biorizon.
Sneller dan gedacht is Biorizon inmiddels het meest geavanceerde en gewaardeerde onderzoeksprogramma op het gebied van bio-aromaten ter wereld. Zo heeft de community van Biorizon bijna 500 internationale leden en trekt het jaarevent jaarlijks vele honderden deelnemers uit de gehele wereld naar Brabant.
Samen werken zij aan het ultieme doel: de commerciële productie van bio-aromaten die worden toegepast bij een uiteenlopende producten. Aromaten die coatings, kleefmiddelen, polymeren en nog vele andere producten niet alleen duurzamer maar ook functioneler maken.
Als eerste spin-off van de inspanningen van Biorizon heeft Relement zich onlangs op de Campus in Bergen op Zoom gevestigd. De naam Relement verwijst naar ‘the renewable element’: de hernieuwbaarheid van het essentiële element aromaten. Het bedrijf gaat op commerciële schaal bio-aromaten produceren en verkopen voor toepassing in onder meer smeermiddelen en coatings.
Een van de eerste bio-aromaten die Relement op de markt brengt, is een grondstof om 100% biobased alkydverf te maken. Deze verf gaat niet alleen langer mee door een betere krasvastheid en UV-bestendigheid, hij is ook aanzienlijk duurzamer. Omdat er geen aardolie meer nodig is voor de productie, kan Relement vanaf 2027 een grote bijdrage leveren aan het terugdringen van CO2.
Een circulaire economie op basis van bio-grondstoffen vormt de oplossing voor de uitdagingen waar de Europese chemische industrie tegenaan loopt, zo is de overtuiging van Biorizon. Met dat doel voor ogen richt Biorizon zich op het opschalen van technologie om de weg vrij te maken voor productie op industriële schaal door middel van continue processen.
Met het oog daarop is er een applicatiecentrum in ontwikkeling om samen met klanten nieuwe toepassingen te ontwikkelen. Het is de bedoeling om de reeds aanwezige kennis, ervaring en apparatuur op het gebied van bio-aromaten optimaal te gebruiken en uit te bouwen. Dit moet continue productieprocessen voor bio-aromatische bouwstenen opleveren, die functioneel, duurzaam, concurrerend en veilig zijn.
Met één druk op de knop kopieer je gratis de volledige tekst van dit verhaal
